Archimedes

Lonto Wikipedia, ensiklopedia pereyi bahasa Hulontalo
Archimedes 1620

Archimedes (sekitar 287 SM - 212 SM) botiya ahali lo matematika wawu penemu lonto Yunani ta masahuru lo ilimu. Tiyo lo balajari to kota Alexandria, Mesir, to masa lo pemerintahan raja Hieron II to Sirakusa. Archimedes botiya ahali lo matematika, astronom, filsuf, fisika, wawu insinyur bangusa lo Yunani. Tiyo pilate lo prajurit Romawi to wakuti timongoliyo lohehu harata lo penduduk kota Syracusa, openu woluwo parenta lonto Jendral Marcellus, Romawi, alihu tiyo jamowali patelo.

Hukum Archimedes[boli'a | boli'a bungo]

To dulahe tuwawu, te Archimedes ilahula lo Olongiya Herion II molapula wonu makutaliyo boyito ula-ulawu lo perak meyambo diila. Te Archimedes ma topomikirangiya utiye ti'otutuwa. Sambe tiyo ma yilongolo wawu ma lotitidehu ode baki lo taluhu hepolihuwalo u polu-polu lo taluhu. Lapata'o tiyo ma lo'onto taluhu u yilumepato ode huta, to sa'ati boyito tiyo ma lo'otapu tameto tomimbihu masa'ala u helolohuliyo. Tiyo lato tilimihulo, wawu ma tilumete'o lalala ode beleliyo wawu ma wuwa-wuwati'a ode dileliyo, "Eureka! Eureka!" u ma'analiyo "ma yilotapu'u! ma yilotapu'u!" Lapata'o tiyo lohutu hukum Archimedes. Wolo hukum lo ilimu boyito tiyo lopobukuti bahwa makuta lo olongiya, ilulawu lo perak lota lohutu. Ta lohutu makuta boyito ma lo'otapu hukumani lonto olongiya.