Charlie Chaplin

Lonto Wikipedia, ensiklopedia pereyi bahasa Hulontalo
Charlie Chaplin pada tahun 1921

Sir Charles Spencer "Charlie" Chaplin, KBE (pilotutu 16 April 1889 – yilate 25 Desember 1977 to uumuru 88 lo taawunu) botiya tawu ngota komposer, ta mohutuwa pelem, wawu aktor komedi lo Inggris ta masahuru to jaman lo pelem bubu. Te Chaplin ma lowali ikon ngotupa lo dunia sababu pelem layar lebar The Tramp wawu ma lowali tawu o pongaru to delomo industri lo pelem. Karirliyo odelo 75 lo taawunu lonto u kikiniyo to era Victoria sambe to ilopateliyo to taawunu 1977.

To'u onggo kikino, tutumule Chaplin to London palasila wawu misikini sambe tiyo musti mokaraja ti'opateya. Tiyamoliyo ja hemokaraja, bo tiloliyo ta hemopehu sambe tiyo po'oluwo yilawoliyo ode bele hepokarajalo to'u uumuruliyo diipo sambe tiyo lotawuunu. To uumuruliyo 14 lo taawunu, tiloliyo pilopomasoliyo ode bele suaka mental. Te Chaplin ma lohutu pertunjukan to taawunu bungaliyo, lohutu tur ode balai-balai musik wawu lapata'o lowali aktor panggung wawu komedian. Uumuru 19 lo taawunu, tiyo lohuduta pali lo'ulu'u kilontaraki lo perusahaan Fred karno, wawu ma yilawoliyo ode lipu lo Amrerika. Tiyo lohama putusani tilumuwota ode industri pelem, wawu ma tampil to taawunu 1914 to Keystone Studios. Te Chaplin hemosutradara lohihilawo pelem-pelemliyo to'u masa-masa bungaliyo, wawu debo onggo lopo'ombuta ilomataliyo boyito to'u ma loheyi ode perusahaan Essanay, Mutual, wawu First National. To taawunu 1918 tiyo maa lowali tawu ngota ta masahuru to'u boyito.

To taawunu 1919, te Chaplin wawu tamaniliyo lopotihulo perusahaan distribusi United Artist, wawu longohi kawasa uda'a ode'oliyo mengendalikan pelem-pelemliyo. Pelemliyo u bungaliyo yito The Kid (1921, yilumbuta lo pelem A Woman of Paris (1923), The Gold Rush (1925) wawu The Circus (1928). Tiyo ja lohuto loheyi ode pelem o suwara to taawunu 1930-an, wawu towoliliyo ma lohutu pelem City Lights (1931) wawu Modern Times (1936 u diya'a silitaliyo. Te Chaplin ma terlibat ode delomo politik, wawu pelem lapatiyo ma'o, The Great Dictator (1940) memplesetkan Adolf Hitler.