Tamate
Tamate meyalo Kamate (Solanum lycopersicum syn. Lycopersicum esculentum) yito pilomulo lonto ngongala'a lo Solanaceae, pilomulo asli Amerika Tengah wawu Selatan, lonto Meksiko sambe ode Peru. Tamate botiya tutumuliyo limbu-limbu'o, mowali tumumulo 1-3 meteri.
Hungo lo tamate botiya moyidu, molalahu wawu mela, biasaliyo hepongulawu to sayori meyalo dabu-dabu. Mowali olo pohutu jus yilumolo. Mopomulo lo tamate yito botuliyo pomulayadupo to bedengi. Wonu ma lobutu mayi wawu dungiyo ma wopato pita, ma moali wuwalelo pomulolo to ilengi. Tamate ma mulai momungo wonu tutumuliyo ma lo'oma 9 lo diminggu wawu mowali tipuwolo hungoliyo timi'idu 5 huyi.