Tumbilo Tohe

Alikusu lo Tumbilo tohe

Tumbilo tohe di kampus 4 Universita Negeri Gorontalo

Tumbilo tohe yito tradisi lo Hulontalo u molumbila tohe to alikusu to huyi lo 27 (dulo pula pitu) ramadan tuwoto hulalo puasa ma mopulito. Adati botiya hepohutu lo tawu-tawuwalo to Hulontalo to'u tolo huyi motahudu lo dulahu buka da’a. Ma'ana lo'u molumbila tohe botiya patujuliyo alihu dalalo ode tihi delo mobango pona'owa lotawu wawu potunu ode tawu ta mohimo'a pitara to timi'idu bele-beleyalo. Timi'idu bele hitumbila tohe to alikusu jumulaliyo odelo tuwango tawu to delomo bele.

Tumbilo Tohe muloolo

Adati Tumbilo tohe utiya ma pilohutu anggadu abad XV. To’u masa boyito mongotawu hipakeya tohe lonto wamuto pilo’arutiyolo wawu pilolalitolo, lapata’o pobuwolo. Tohe potinelo botiya tilanggula wango-wango. To tawu-tawunu mola, mongotawu ma lomake tohetutu meyalu damahu de uyito tangi u mola’ito wanu pobuwolo. Lapata’o tohetutu ma gilantiya limongoliyo wolo padamala, de uyito tubu lo ti’opo, wawu yinulo bongo, dutuwolo to tambati odelo kima wawu popaya.

Festival Tumbilo Tohe

Masatiya tawu-tawuwalo ma lomake yinulo huta to adati tumbilo tohe. Totombuluwa olo ma lopo’ahu olo tuwango lipu momake tohe lo listrik. To tawunu 2007, tumbilo tohe ma lomaso Museum Rekor Indonesia (MURI) sababu limo yuta lo tohe loporame wawu lopolamahu kota lo Hulontalo. Acara botiya ma tilanggulaliyo "Festival Tumbilo Tohe". Tumbilo tohe ma lowali budaya wawu hiburan lo tuwango lipu. Wanu ma huyi dalalo ma hirameya da’a lo ta bubulayita momilohu tohe.

Alikusu

Alikusu botiya u hepontayangaliyo tohe butulu tabu-tabu lo yinulo huta. Alikusu hepohutuwoliyo monto talilo hulawa meyalo talilo moyidu. Langgato alikusu botiya woluwo u 3 meteri sambe 4 meteri. Alikusu botiya dudutuliyo to talu lo pango bele, kantori, tihi meyalo to sipatana lo lipu. Alikusu hiasiliyo lale lo duungo bongo, polohungo, lambi wawu patodu. Lambi simbol lo'u sojahtera wawu patodu simbol lo'u ramah wawu mulia lo hilawo motoduwo dulahu buka da'a.

Nilai agama

Adati lo tumbilo tohe yilakini lo tawu-tawuwalo hipolu-poluwa lo nilai agama. Timi-timi’idu lo tawunu, tawu-tawuwalo moposadiya lo yinula huta wawu tohe eleponu didu o subsidi monto totombuluwa. Timongoliyo ihilasi mopotumbilo lo tohe. Tanalapa u motanggalo wawu pangimba hidutu-dutuwa lo tohe. Wawu tohe boyito silusungi limongoliyo odelo formasi lo tihi, quru’ani, wawu kaligrafi u molamahu. Adati tumbilotohe olo pilorameya lo tawu-tawuwalo wolo bunggo meyalo meriam lo talilo wawu festival bedug.

Tumbilo Tohe to lipu uwewo

To lipu to tihedu lo Hulontalo woluwo olo adati u odelo tumbilo tohe botiya. To Kabupaten Bola’ang Mongondow Tilayo (Provinsi Sulawesi Tilayo), adati botiya tilanggula Maninjo Lambu. Hiyambola to Kabupaten Bola’ang Mongondow Huliyaliyo (Provinsi Sulawesi Tilayo), tangguliyo Sumpilo Soga.