Inti atom

Lonto Wikipedia, ensiklopedia pereyi bahasa Hulontalo
Gambaran semi-akurat mondo atom helium. To bungo lo atom, proton gambario olaku meela muda wau neutron lailoumu. Helidulio, bungo lo atom olo berbentuk hulu-hululo simetris.

Inti atom mealo bungo lo atom uyito-yito pusat lo atom u terdiri mondo proton wau neutron, helilio ole heengo elektron.[1] Dadaataliyo proton to bungo lo atom pole lo nomoro lo atom, wau molandu elemen londo tuwawu atom.

To dinamika kuantum, bungo lo atom mowali gambario odelo molekul u soharusnya dibentuk ole atom pengikat odelo u popatato ole fisika molekul.[2] Tu'udu lo bungo lo atom molamingo lebe kiki'o londo tu'udu lo atom boito tutuwawu, wau ngope'e ngotayadu damango tersusun londo proton wau neutron, ngope'e sama pe'eenda diila woluo sumbangan mondo elektron.

Jumula neutron to bungo lo atom molandu isotop elemen boito. Jumula proton wau netron to bungo lo atom saling berhubungan; biasaliyo to jumula u sama, modelomo nukleus damango woluo ngo'olo neutron lebe. Oluolio lo jumula boito molandu jenis nukleus. Proton wau netron woluo masa u ngope'e sama, wau jumula mondo oluolio masa boito pole lo nomoro massa, wau buhetolio ngope'e sama wolo massa atom (tiap isotop woluo masa u unik). Masa mondo elektron kiki'o da'a wau diila menyumbang dadaata ode masa atom.[3]

Penampakan nuklir[boli'a | boli'a bungo]

Bungo lo atom dianggap odelo kumpulan partikel duduta'a (proton wau neutron) u terikat sama-sama wolo melalui gaya nuklir.[4] Gaya elektromagnetik u moposababu semacam tolohu (muatan), mencegah proton motitihutu tihuto dialu neutron (gaya elektromagnetik boito mamongaandulu bungo nuklir semacam boito - tihuto dialu neutron). To'u neutron wau proton woluo to lawato u meembidu da'a, timongolio ditahan ole gaya nuklir molotolo. Gaya nuklir molotolo botia da'a molotolo da'a wonu dibandingkan lo gaya gravitasi mealo lo gaya elektromagnetik, madabo sababu gaya nuklir molotolo botia bo mokalaja to lawato u limbu'o da'a (berlawanan lo gaya gravitasi wau elektromagnet u woluo jangkauan diila terhingga) ito diila moali molamita olio to tutumulo sehari dulahu. Hidrogen uyito-yito tuau-tuau lio unsur u diila woluo neutron modelomo intiliyo; bungo hidrogen bo terdiri 1 proton. Huhutu stabil londo helium, unsur teringan de'uyito-yito olio, woluo 2 proton wau 2 neutron. Ngotayadu damango unsur moheelo stabil to'u o jumula neutron wau proton u seimbang, dabo lebe berat/besar tuawu unsur tio maparalu lebe dadaata neutron ode debo terikat sama-sama wolo.[4]

Isotop[boli'a | boli'a bungo]

Isotop tuawu atom tanduo ole jumula neutron to delomo bungolio. Isotop tuawu unsur woluo massa u berbeda sambe mo'otapu watade u hihide u berkaitan wolo stabilitas relatif, jenis peluruhan radioaktif wau sejenisnya.[5] Isotop-isotop mondo sampel londo unsur tertentu moali popobu 'ayo lo'u mopohuna sentrifugasi mealo spektometer massa. Cara bungalio popohuna ode memproduksi uranium u diperkaya mondo ngobotu sampel uranium biasa wau cara u oluolio popohuna modelomo metode penanggalan karbon (carbon dating).

Jumula proton wau netron molandu tipe mondo nukleus mealo bungo lo atom. Proton wau neutron ngope'e woluo massa u sama, wau kombinasi jumula, jumula massa, rata-rata sama wolo massa atomik atom tuawu.[6] Kombinasi massa londo elektron kiki'o da'a wolo perbandingan ode massa nukleus, to sababu liyo buheto mondo proton wau neutron ngope'e 2000 tanggi massa elektron.

Referensi[boli'a | boli'a bungo]

  1. "Atomic-nucleus Meaning | Best 1 Definitions of Atomic-nucleus". www.yourdictionary.com. Diakses tanggal 2021-04-23. 
  2. Ho, Vu B (2019). "A MOLECULAR STRUCTURE OF AN ATOMIC NUCLEUS" (dalam bahasa Inggris). doi:10.13140/RG.2.2.21583.33443. 
  3. "Atomic number, atomic mass, and isotopes (article)". Khan Academy (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2021-04-23. 
  4. 4,0 4,1 Blin-STOYLE, R. J. (1959-10-XX). "The structure of the atomic nucleus". Contemporary Physics (dalam bahasa Inggris). 1 (1): 17–34. doi:10.1080/00107515908202593. ISSN 0010-7514. 
  5. "The changing shape of an atomic nucleus". phys.org (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2021-04-23. 
  6. Kotz, John C.; Treichel, Paul M.; Townsend, John; Treichel, David (2014-01-24). Chemistry & Chemical Reactivity (dalam bahasa Inggris). Cengage Learning. ISBN 978-1-305-17646-1.