Bahasa Hulontalo

Lonto Wikipedia, ensiklopedia pereyi bahasa Hulontalo
Gorontalo
Hulontalo
Hepotombilu to Indonesia
Wilayah Gorontalo, Sulawesi
Potombilu bahasa
900.000  (tidak tercantum tanggal)
Latin
Kode bahasa
ISO 639-2 gor
ISO 639-3 gor
Glottolog goro1259[1]

Bahasa Hulontalo yito bahasa u hepotombilu lo tawu lo Hulontalo to Provinsi Gorontalo, provinsi tuwawu to tilayo lo pulo Sulawesi, Indonesia. Bahasa botiya ma woluwo ngotilumulo lo lipu botiya, wawu hetombiluwo lo tuwango lipu. Bahasa Hulontalo botiya uda'aliyo bo wulito wawu bo ngo'idi kiki'o u hetulade. To taawunu 1989, ta motota motombilu lo bahasa Hulontalo bo 900.000 lota. Bahasa lo Hulontalo woluwo limo lo dialek: Gorontalo Pobbutuwa, Suwawa, Kota lo Gorontalo, Tilamuta wawu Gorontalo Otolopa.

Fonologi[boli'a | boli'a bungo]

lab alv. pal. vel. glot.
nasal m n ɲ ŋ
plosive p b t d c ɟ k ɡ ʔ
implosive ɓ ɗ
sonorant w l r j h

Abjad[boli'a | boli'a bungo]

Bahasa Hulontalo hemopomake abjad Latin sababu diyalu abjad lohihilawo. Ja nga'amila abjad Latin hepomake, hurupu F, Q, V, X, Z diya'a to bahasa Hulontalo. Odiya mola abjad Latin boyito:

Hurupu Damango A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Hurupu Kiki'o a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z

To delomo bahasa Hulontalo woluwo olo konsonan ganda:

Hurupu Damango MB NG NGG NT NY
Hurupu Kiki'o mb ng ngg nt ny

Tapulu lo bahasa Hulontalo[boli'a | boli'a bungo]

Ngohuntuwa tawu taa hepopolamahe wawu lopolayi'a bahasa Hulontalo, towolotaliyo:

  • Manuli[2] tawu ngota latunga lo Tanggomo[3], sastra lisan meyalo wulito to bahasa Hulontalo. Temeyi Manuli sanggupi mohapali ngolo lihu syair lo tanggomo wawu tiyo mambo mohutu sa'iri bohu ngo'inta lomato to'u mo'onto wolo u yilowali to taluliyo.[4] Sa'iri lo tanggomo hetombiluwoliyo to papataaliyalo to'u tiyo hemopotaliya, sambe tawu mo'ambuwa ode oliyo, wawu dudelo u hepopotaliyaliyo lato maala. Sa'iri u pilohutuliyo debo ngohuntuwa u yirokamu wawu hitahuwa lowali arsip digital to Radio Republik Indonesia, Gorontalo.
  • Mansoer Pateda[5] [6] botiya dosen wawu hemongajari to Universitas Negeri Gorontalo. Ngohuntuwa buku u tiluladiyo, oda'aliyo tawu motota lo Kamus Bahasa Gorontalo-Indonesia, Kamus Bahasa Indonesia-Gorontalo. Tiyo olo tala ngota lo anggota tim taa lopowali Al-Qur'an terjemahan ode bahasa Hulontalo. Tiyo lo'otapu gara'i Taa Lopoolamahe Popoli, ma'analiyo Putra Terbaik Pelestari Budaya Gorontalo.
  • Jusuf Sjarif Badudu[7] botiya ahali lo bahasa Indonesia. Tiyo olo Guru Besar Linguistika to Universitas Padjadjaran wawu otawa lotawu ddta lowali pembawa acara Pembinaan Bahasa Indonesia 1974-1979 to TVRI. Ilomataliyo to bahasa Hulontalo tiluladito to buku “Morfologi Bahasa Gorontalo”. Tiyo lo'otapu gara'i lonto Dewan Adat Gorontalo, Taa O Ilomata To Wulito.[8]

Masa mulōlo[boli'a | boli'a bungo]

Onggo masa mulōlo mayi, ngope'e nga'amila tawu tuwango lipu lo Hulontalo, motota motombilu lo bahasa Hulontalo. Timi'idu bele tuwawu, diyālu tā hepotombiluwa lo bahasa uwewo, ngopohiya lo bahasa Hulontalo.

Tuladu bahasa Hulontalo[boli'a | boli'a bungo]

Diya otawa tita ta bungaliyo loluladu bahasa Hulontalo. Dabo ma mowali bilohelo to delomo sojara, woluwo buku u hemopotombango tomimbihu bahasa Hulontalo to delomo bahasa Jerman. Buku botiya tiluladiyo le Wilhelm Joest, sarjana ngota ta mowali moleleyangi ode lipu lotawu wawu ma lohepitayi ode lipu lo Hulontalo.

Buku boyito tangguliyo Das Holontalo : Glossar und grammatische Skizze ; ein Beitrag zur Kenntniss der Sprachen von Celebes, 1883 – The Holontalo language: Glossary and grammatical sketch; a contribution to the knowledge of the languages of Sulawesi. Buku botiya ma ciletakiliyo to kota Berlin, to lipu lo Jerman to tawunu 1883.

Tombīlu limbu-limbu'o[boli'a | boli'a bungo]

  • Assalamualaikum
  • Wa alaikumussalam
  • Wolōlo habali?
  • Habali mopiyo, odu'olo.
  • Tanggulo watiya te Hasani, tita tanggulumu?
  • Tanggulo watiya te Kasimu.
  • Diila to wantobu lo watiya lodudunggaya wolanto tēya
  • Joo, sambe uda'a sanangi modudunggaya wolanto.

Po'ombuta mobaca[boli'a | boli'a bungo]

Referensi[boli'a | boli'a bungo]

  1. Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, ed. (2013). "Gorontalo". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. 
  2. ""Tanggomo" Sastra Lisan Budaya Gorontalo". RRI. 26 Januari 2017, pilobaca 07 Februari 2019. 
  3. "Mengembalikan Keeksistensian Tanggomo Sebagai Warisan Sastra Gorontalo". 17 Februari 2018, pilobaca 07 Februari 2019. 
  4. "Tanggomo, Salah Satu Ragam Sastra Lisan Gorontalo(pdf)". Kemendikbud. - , pilobaca 07 Februari 2019. 
  5. "Prof. Mansoer Pateda Penyusun Kamus Bahasa Gorontalo Berpulang". Antara. 05 September 2010, pilobaca 07 Februari 2019. 
  6. "Warisan Akademik Prof. Mansoer Pateda". Academia. 2016, pilobaca 14 June 2020. 
  7. S, Deddy (13 Maret 2016). pilobaca 07 Februari 2019 "Pakar Bahasa Indonesia J. S. Badudu Meninggal Dunia" Periksa nilai |url= (bantuan). CNN Indonesia. 
  8. Herdiana, Imam (24 April 2016). pilobaca 07 Februari 2019 "Dewan Adat Gorontalo beri gelar kehormatan pada almarhum JS Badudu" Periksa nilai |url= (bantuan). Merdeka.com. 
  • Steinhauer, H. (1991). "Problems of Gorontalese phonology." In H. A. Poeze and P. Schoorl (Ed.), Excursies in Celebes: een bundel bijdragen bij het afscheid van J. Noorduyn als directeur-secretaris van het Konninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkendkunde, 325-338. KITLV Uitgeverij.
  • Joest, Wilhelm (1883). Das Holontalo: Glossar und grammatische Skizze (dalam bahasa Jerman). Berlin: A. Asher & Company. 
  • Adelaar, Alexander, The Austronesian Languages of Asia and Madagascar: A Historical Perspective, The Austronesian Languages of Asia and Madagascar, pp. 1–42, Routledge Language Family Series, Londres, Routledge, 2005, (ISBN 0-7007-1286-0) Templat:Ref-en
  • Kosim, Musa; Habu Wahidji; Aisa Daud; Harlin Hasan, Struktur Dialek Tilamuta, Jakarta, Pusat Pembinaan Dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan Dan Kebudayaan, 1983. Templat:Ref-id
  • Pateda, Mansoer, Kamus Bahasa Gorontalo-Indonesia, Jakarta, Pusat Pembinaan Dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan Dan Kebudayaan, 1977. Templat:Ref-id